Μια φωτογραφία, μια ιστορία

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΤΑΞΗ Β1΄
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009
ΘΕΜΑ: Φωτογραφία
ΤΙΤΛΟΣ: «Μια φωτογραφία, μια ιστορία»

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 4 μήνες

Πριν την πραγματοποίηση του προγράμματος ενημέρωσα τους γονείς από τους οποίους ζήτησα να συμμετέχουν στις δραστηριότητες, κυρίως προμηθεύοντας τα παιδιά τους με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και άλλα εργαλεία που θα χρειαζόμασταν όπως καρναβαλικές στολές, φωτογραφικές μηχανές κλπ.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με φωτογράφηση των παιδιών στον σχολείο από επαγγελματία φωτογράφο.

Ακολούθησε επίσκεψη των μαθητών στο φωτογραφείο του κ. Λιόπετα στην πλατεία Γεωργίου. Εκεί οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με το σύγχρονο εξοπλισμό του φωτογράφου: κομπιούτερ, εκτυπωτές φωτογραφιών και αφισών, πλήθος φωτογραφικών μηχανών κ.ά. Πήραν συνέντευξη από τον φωτογράφο και έμαθαν λεπτομέρειες για τα είδη των φωτογραφικών μηχανών, για τις σπουδές που απαιτούνται για να κάνει κανείς το συγκεκριμένο επάγγελμα, για τη ζωή ενός επαγγελματία φωτογράφου, Ακόμα και για την οικονομική του αποκατάσταση. Πόζαραν, φωτογραφήθηκαν, εκτύπωσαν επί τόπου τη φωτογραφία της ομάδας τους  και φωτογράφισαν τα ίδια τη συνέντευξη του φωτογράφου.

Κατόπιν επισκεφθήκαμε την καταπληκτική έκθεση φωτογραφίας του Νίκου Πολίτη με τίτλο «Φωτογραφίες μιας ξεχωριστής ημέρας». Επρόκειτο για φωτογραφίες παιδικές και οικογενειακές του διαστήματος 1880-1950  που παρουσιάστηκαν στον εκθεσιακό χώρο της Εθνικής Τράπεζας στην πλατεία Γεωργίου. Εκεί τα παιδιά ήρθαν σε επαφή όχι απλά με την ασπρόμαυρη φωτογραφία, αλλά με μια άλλη εποχή και μάλιστα με παιδιά μιας άλλης εποχής που είχαν φωτογραφηθεί με τα δικά τους ξεχωριστά ρούχα και με τα δικά τους ξεχωριστά παιχνίδια τόσο διαφορετικά από τα 



σημερινά. Εκεί τους ζήτησα να επιλέξουν τη φωτογραφία που τους αρέσει, να κάνουν μια γραπτή περιγραφή της και να τη σκιτσάρουν χρησιμοποιώντας μαύρο μολύβι καθώς και οι φωτογραφίες ήταν ασπρόμαυρες. Εκεί έμαθαν τι σημαίνουν λέξεις όπως φόντο, πλανόδιος φωτογράφος, λεζάντα κλπ.

 Ύστερα επισκεφτήκαμε τη Δημοτική Πινακοθήκη όπου είδαν πίνακες Ελλήνων ζωγράφων από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης και έκαναν τη σύγκριση ανάμεσα σε μια φωτογραφία και έναν πίνακα ζωγραφικής, ανάμεσα σε ένα φωτογράφο και ένα ζωγράφο.

Οι επισκέψεις αυτές οδήγησαν τα παιδιά να αποφασίσουν με ποια είδη φωτογραφίας θα ασχοληθούν. Αφού χωρίστηκαν σε ομάδες και μετά από ανάλογη συνεδρίασή τους το Πρόγραμμα χωρίστηκε σε τρία μέρη:

Α. Φωτογραφίες άλλων φωτογράφων

Β. Φωτογραφίες δικές τους

Γ. Παρουσίαση Προγράμματος

Α. Φωτογραφίες άλλων φωτογράφων

Στο πρώτο μέρος ζήτησα από τα παιδιά να φέρουν φωτογραφίες από τις οικογενειακές τους συλλογές στην τάξη. Ανάλογα με τα είδη φωτογραφιών που μάζεψαν και έφεραν, το μέρος αυτό του Προγράμματος χωρίστηκε στις εξής υποενότητες:

1. Φωτογραφίες ταυτότητας: οι μαθητές αφού μελέτησαν διάφορες αστυνομικές ταυτότητες και κατανόησαν ποιες πληροφορίες παρέχουν κατασκεύασαν τις δικές τους αστυνομικές ταυτότητες. Με τον ίδιο τρόπο δούλεψαν και για τα βιογραφικά: αφού διάβασαν τα βιογραφικά διαφόρων επαγγελματιών (της δασκάλας τους, του συγγραφέα του λογοτεχνικού βιβλίου που είχαν δανειστεί από τη βιβλιοθήκη, κάποιων αγαπημένων τους ηθοποιών-τραγουδιστών-ποδοσφαιριστών από το ίντερνετ) έγραψαν τα δικά τους προσθέτοντας στην κορυφή τη φωτογραφία τους.

2. Γαμήλιες φωτογραφίες: παρουσίασαν φωτογραφίες από τους γάμους των παππούδων τους και των γονιών τους και έκαναν συγκρίσεις. Παρουσίασαν μέσα από αυτές έθιμα που υπάρχουν ίσως ακόμη (όπως το στρώσιμο του κρεβατιού) ή που έχουν εξαφανιστεί (το κουβάλημα των προικιών). Συζήτησαν για το εθιμοτυπικό του ελληνικού ορθόδοξου γάμου και πραγματοποίησαν αναπαράσταση στην τάξη που τη φωτογράφισαν τα ίδια. Ενημερώθηκαν από δύο συμμαθητές τους που κατάγονταν από την Αλβανία για το πώς γίνονται οι γάμοι εκεί και τα έθιμα που υπάρχουν. Έγραψαν την ιστορία του γάμου των γονιών τους.

3. Μωρουδίστικες φωτογραφίες: Ζήτησα από τα μικρούλια μου να ζητήσουν από τις μητέρες τους φωτογραφίες από τότε που ήταν  νεογέννητα και να τις ρωτήσουν για την περίοδο της εγκυμοσύνης τους και για τις ημέρες της γέννησής τους. Όταν ήρθαν στο σχολείο αφηγήθηκαν στην τάξη τα προβλήματα που είχαν ή όχι οι μητέρες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, τη διαδικασία της γέννησής τους, καθώς και πώς ήταν και τι έκαναν τα ίδια κατά τις πρώτες ημέρες της ζωής τους. Ακούγοντας ο ένας τον άλλο έκαναν συγκρίσεις συμπεριφορών νεογέννητων και στάθηκαν σε μωρουδίστικες συνήθειες τις οποίες δεν έχουν πια (πιπίλα, δάχτυλο, μπιμπερό, πάνες). Τέλος έγραψαν την ιστορία της γέννησής τους. 
 

4. Βαφτιστικές φωτογραφίες: Παρουσίασαν φωτογραφίες από βαφτίσια των γονιών τους και από τα δικά τους βαφτίσια. Έκαναν συγκρίσεις και βρήκαν ομοιότητες και διαφορές. Έκαναν αναπαράσταση βάφτισης στην τάξη και τη φωτογράφισαν. Έγραψαν τη διαδικασία της βάφτισής τους.

5. Ιστορικές φωτογραφίες: Αφού πήραν μια μικρή συνέντευξη από τη γιαγιά τους παρουσίασαν την ιστορία της ζωής της μέσα από φωτογραφίες. Επίσης διάλεξαν και φωτογραφίες δικές τους από διάφορες φάσεις της μέχρι τώρα ζωής τους και παρουσίασαν στην τάξη τη δική τους ιστορία.

6. Παλιές φωτογραφίες: Παρουσίασαν παλιές φωτογραφίες στην τάξη (παππούδων, γιαγιάδων, ακόμα και προπαππούδων), αναφέρθηκαν στην ιστορία τους και έκαναν συγκρίσεις σχετικά με τα οχήματα, τα σπίτια, την ενδυμασία, το χτένισμα και την ομοιότητα ανάμεσα σε προγόνους και απογόνους. Τέλος έγραψαν μια δική τους ιστορία σχετική με τη παλιά φωτογραφία τους.

Β. Φωτογραφίες δικές τους

Το δεύτερο μέρος ανάλογα με τις φωτογραφίες που τράβηξαν τα ίδια χωρίστηκε στις εξής υποενότητες:

1. Φωτορεπορτάζ: Επηρεασμένα από τις παλιές φωτογραφίες και τις ομοιότητες ανάμεσα σε προγόνους και απογόνους αποφασίστηκε να φωτογραφήσουν αδέρφια που φοιτούν στο σχολείο μας. Έψαξαν και τα βρήκαν, τα φωτογράφισαν στην αυλή ή στην τάξη τους και τους πήραν μια μικρή συνέντευξη σχετικά με το τι κάνουν τα αδέρφια μαζί, για ποιους λόγους τσακώνονται ή τι σκανδαλιές έχουν κάνει μαζί. 

2.Φωτογράφιση μελών σώματος: Η ίδια η φωτογραφική μηχανή και οι ρυθμίσεις της μας οδήγησε στην απόφαση να φωτογραφίσουν τα χαμόγελα των παιδιών του σχολείου. Χωρίστηκαν σε δύο ομάδες αγόρια – κορίτσια και μοίρασαν τα δύο διαλείμματα (απαίτηση των αγοριών που ήθελαν οπωσδήποτε να αφιερώνουν το ένα διάλειμμα στο ποδόσφαιρο). Η φωτογράφιση ξεκίνησε στην αρχή με μικροπροβλήματα γιατί τα μικρά παιδιά στο διάλειμμα ήθελαν να τρώνε και δεν είχαν την υπομονή να στήνονται στο φακό και τα μεγάλα δεν έδιναν ιδιαίτερη σημασία στα δευτεράκια αφού ασχολούνταν με διάφορα αθλήματα. Η επιμονή των μικρών φωτογράφων όμως τα δικαίωσε αφού κατάφεραν να φωτογραφίσουν το χαμόγελο πάρα πολλών μαθητών του σχολείου και τελικά φτιάξαμε ένα πολύ όμορφο κολλάζ.

3. Φωτογράφιση σχολικής ζωής: Φωτογράφισαν σκηνές από την καθημερινή ζωή των παιδιών στην αυλή του σχολείου πράγμα πολύ εύκολο αφού οι φωτογραφίες ήταν φυσικές και δε χρειαζόταν να ποζάρουν οι μαθητές.

4.Φωτογράφιση μαγειρικής: Τα παιδιά εξέτασαν βιβλία μαγειρικής που έφεραν στην τάξη. Παρατήρησαν ότι η κάθε συνταγή συνοδευόταν από ανάλογες φωτογραφίες που εξηγούσαν πώς ακριβώς φτιαχνόταν η συνταγή. Αποφασίσαμε να εκτελέσουν μια συνταγή ζαχαροπλαστικής στο σχολείο και να φωτογραφίσουν τα βήματα κατασκευής της.

5. Καλλιτεχνική φωτογράφιση: Βρήκαν άνθη και φυτά μέσα στο χώρο του σχολείου και με την ανάλογη ρύθμιση στη φωτογραφική μηχανή τα φωτογράφισαν. Εγώ τα συνόδεψα και στους κήπους των διπλανών πολυκατοικιών όπου και φωτογράφισαν ωραιότατα λουλούδια με καταπληκτικό αποτέλεσμα.

6. Εκδρομική φωτογράφιση: Με την ευκαιρία της εκδρομής του σχολείου στα Βαλιμήτικα Αιγίου οι μικροί φωτογράφοι φωτογράφισαν το γραφικό περιβάλλον και τα παιχνίδια των συμμαθητών τους στη θάλασσα.

7.Στημένη φωτογράφιση μπροστά σε φόντο και όταν η φωτογραφική μηχανή τραβάει μόνη της φωτογραφίες: Στο θέατρο του σχολείου και μπροστά σε στημένο φόντο (π.χ. κουρτίνες ή ζωγραφιά) πόζαραν, φωτογραφήθηκαν από τους συμμαθητές τους και φωτογράφισαν. Επίσης ήρθαν σε επαφή με την επιλογή της αυτόματης φωτογράφισης των σύγχρονων φωτογραφικών μηχανών που πραγματικά τα ενθουσίασε.  Δε χόρταιναν να ρυθμίζουν τη μηχανή, να τη στήνουν πάνω σε ένα  θρανίο και να φωτογραφιζόμαστε όλοι μαζί. 

8. Η φωτογραφία στο ίντερνετ + αυτόγραφα: Πολλές από τις φωτογραφίες των παιδιών τις ανεβάσαμε στην ιστοσελίδα και στο blog  του σχολείου το οποίο και παρακολουθούσε η τάξη πολύ συχνά. Επίσης επισκέφθηκαν ιστοσελίδες σχετικές με τη φωτογραφία, ιστοσελίδες σχετικές με την πόλη τους όπου είδαν ιστορικές και νέες φωτογραφίες της, καθώς και ιστοσελίδες αγαπημένων τους διάσημων όπου είδαν φωτογραφίες τους. Εμπνευσμένα από τις τελευταίες έφεραν στην τάξη και αυτόγραφα ηθοποιών, τραγουδιστών και ποδοσφαιριστών που είχαν μαζέψει. Αποφασίστηκε μάλιστα να πάρουν συνέντευξη από τον κ. Μιχάλη Μαρίνο, ηθοποιό σίριαλ της τηλεόρασης. Η επαφή μαζί του έγινε μέσω facebook και ο ηθοποιός πραγματικά δέχτηκε να παραχωρήσει τη συνέντευξη στους μαθητές, η οποία δημοσιεύθηκε μαζί με φωτογραφίες του που κατεβάσαμε από το ίντερνετ στο 4ο τεύχος του περιοδικού τους «ΤΑ ΖΕΛΕΔΑΚΙΑ». Έτσι οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες και με το διαδίκτυο που πραγματικά τους εντυπωσίασε.

Γ. Παρουσίαση Προγράμματος

Πλησιάζοντας προς το τέλος και μετά από σύσκεψη των ομάδων αποφασίστηκαν τρεις τρόποι για να παρουσιαστεί το Πρόγραμμά μας στο ευρύ κοινό:

1.Πώληση κατά την ημέρα παρουσίασης του Προγράμματος του 4ου τεύχους του περιοδικού του «ΤΑ ΖΕΛΕΔΑΚΙΑ» όπου παρουσιάζονταν αναλυτικά οι δράσεις που είχαν πραγματοποιήσει.

2. Δικιά τους έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Μικρός φωτογράφος μόνος φωτογραφίζει».

     Η έκθεση περιλάμβανε:

• Φωτογραφίες που είχαν βγάλει τα ίδια τα παιδιά από λουλούδια, από τα φωτορεπορτάζ των αδερφών του σχολείου, από σχολικές δραστηριότητες και παιχνίδια.

• Φωτογραφίες από γάμους και βαφτίσια παππούδων, γονιών και δικά τους. Οι φωτογραφίες αυτές κρεμάστηκαν στον τοίχο κατά χρονολογική σειρά για να μπορούν οι επισκέπτες να κάνουν συγκρίσεις και να βρίσκουν διαφορές και ομοιότητες.

• Φωτογραφίες παππούδων, γονιών και παιδιών στην ίδια ηλικία (π.χ. παππούς, πατέρας και γιος στην ηλικία των 7 ετών περίπου και οι τρεις). Οι φωτογραφίες αυτές κρεμάστηκαν δίπλα δίπλα κατά χρονολογική σειρά για να μπορούν οι επισκέπτες της έκθεσης να κάνουν συγκρίσεις και να βρίσκουν της ομοιότητες που οφείλονται στο κοινό DNA.

• Ένα κολλάζ από τα χαμόγελα των συμμαθητών της που τράβηξαν τα ίδια τα παιδιά. Οι φωτογραφίες αυτές τυπώθηκαν σε διαστάσεις περίπου 4Χ6 εκατοστά και κολλήθηκαν σε ένα πολύ μεγάλο χαρτόνι σε σχήμα χαμόγελου. Το κολλάζ ονομάστηκε από τους μαθητές «Χαμογελώντας στο πρώτο διάλειμμα» γιατί όταν εμφανίσαμε τις φωτογραφίες των χαμόγελων παρατήρησαν ότι τα περισσότερα χείλη είχαν επάνω ψίχουλα πράγμα, πράγμα που συμβαίνει περισσότερο στο πρώτο διάλειμμα που τρώνε τα παιδιά το δεκατιανό τους.

• Φωτογραφίες δικές μου που έδειχναν τους μικρούς φωτογράφους την ώρα της δράσης.

Πρέπει εδώ να τονίσω ότι οι 150 περίπου φωτογραφίες της έκθεσης τυπώθηκαν σε διαστάσεις περίπου Α4, κολλήθηκαν πάνω σε χρωματιστά κανσόν και όλα τα έξοδα καλύφθηκαν από τα έσοδα των μαθητών από την πώληση των τριών τελευταίων τευχών του περιοδικού τους «ΤΑ ΖΕΛΕΔΑΚΙΑ». Οι πωλήσεις αυτές μάλιστα επέτρεψαν στα παιδιά να εργαστούν με τα ευρώ και οι αξία των φωτογραφιών τα οδήγησε σε πολλούς λογαριασμούς, αφού τέθηκε ο προβληματισμός πόσες φωτογραφίες θα μπορούσαμε να εκτυπώσουμε και πόσα χαρτόνια θα μπορούσαμε να αγοράσουμε ανάλογα με τα έσοδά μας. 

Σε κάθε φωτογραφία κολλήθηκε από κάτω ανάλογη λεζάντα που πληροφορούσε τον επισκέπτη της έκθεσης για τον τίτλο της φωτογραφίας, τον φωτογράφο, τον τόπο και το χρόνο που τραβήχτηκε πράγμα που τα βοήθησε να εξασκηθούν στη αρίθμηση των μηνών . (Το κάθε παιδί έφτιαξε τις λεζάντες για της δικές του φωτογραφίες και εγώ τις δικές μου.). 

Οι φωτογραφίες κολλήθηκαν στους διαδρόμους του σχολείου και η έκθεση λειτούργησε την τελευταία εβδομάδα του σχολικού έτους. Παρακάτω μπορείτε να δείτε κάποιες από τις φωτογραφίες αυτές.

3.Θεατρική παράσταση με τίτλο «Τράβα μου μία φωτογραφία».

Η παράσταση αποτελείτο από έξι σκηνές και ήταν όλο το σενάριο γραμμένο από εμένα σε στίχους με ομοιοκαταληξία. Η κάθε σκηνή δόθηκε σε μία ομάδα που ανέλαβε να τη μάθει, να την προβάρει και να την παρουσιάσει την ημέρα Παρουσίασης του Προγράμματος.

• Είσοδος: στίχοι γραμμένοι για την πορεία του Προγράμματος και για την γνωριμία του κοινού με το κεντρικό πρόσωπο της παράστασης, τον φωτογράφο.

• Γαμήλια φωτογράφιση: στίχοι γραμμένοι για ένα ζευγάρι που φωτογραφίζεται μετά από το γάμο.

• Οικογενειακή φωτογράφιση: μια οικογένεια ποζάρει μπροστά στον φωτογράφο, αλλά όλοι βιάζονται.

•Σχολική φωτογράφιση: τα παιδιά μιας τάξης βγάζουν φωτογραφία, αλλά η Μαρία δε θέλει να χαμογελάσει.

•Πολιτική φωτογράφιση: ο υπουργός οικονομικών φωτογραφίζεται για την καινούρια του αφίσα που προορίζεται για τις επόμενες εκλογές.

•Αστυνομική φωτογράφιση: ο αστυνόμος έχει συλλάβει τον Παλαιοκώστα και ο φωτογράφος τον φωτογραφίζει ανφάς και προφίλ.

•Στο φωτογραφείο: ο φωτογράφος εξιστορεί τα προβλήματα της δουλειάς του στον κουμπάρο του και του βγάζει φωτογραφία  για ταυτότητα.

•Έξοδος: μικρό αποχαιρετιστήριο χορευτικό με παρουσίαση των πρωταγωνιστών.

Περισσότερα για την παράσταση μπορείτε να μάθετε ΕΔΩ.

Πριν την παρουσίαση

Κατά την τελευταία εβδομάδα και αφού είχαν προηγηθεί οι ετοιμασίες για την έκθεση και οι πρόβες για το θεατρικό, οι μαθητές ασχολήθηκαν με τις τελευταίες λεπτομέρειες: έφτιαξαν διαφημιστικές αφίσες που τις κόλλησαν σε όλο το σχολείο καθώς και προσκλήσεις που τις μοίρασαν σε γονείς και δασκάλους.

Ημέρα παρουσίασης Προγράμματος

Στις 12/6/09  πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις για την παρουσίαση του προγράμματος. Γονείς, δάσκαλοι, και μαθητές επισκέφθηκαν την έκθεση φωτογραφίας των παιδιών και αργότερα το βράδυ όλοι παρακολούθησαν στην αρχή ένα DVD με τις δραστηριότητες του Προγράμματος και μετά τη θεατρική παράσταση που είχε πολύ μεγάλη επιτυχία. Όλοι έμειναν ενθουσιασμένοι και έδωσαν τα συγχαρητήριά τους στους μικρούς φωτογράφους που καμάρωναν για το καλό αποτέλεσμα της δουλειάς τους.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Και τα ίδια τα παιδιά έμειναν ενθουσιασμένα από τις δραστηριότητες του Προγράμματος και η δασκάλα από την ανταπόκριση των μαθητών της. Οι περισσότερες ήταν πολύ ευχάριστες και τράβηξαν το ενδιαφέρον τους. Και επειδή είχαν να κάνουν με τη φωτογραφική μηχανή και το ρόλο του φωτογράφου ασχολήθηκαν με ευχαρίστηση όλοι οι μαθητές, άριστοι, μέτριοι, αδύναμοι. Όλοι κατά τις δραστηριότητες είχαν άριστη απόδοση και ιδιαίτερα οι αδύναμοι μαθητές που δούλεψαν με ίσους όρους με τους υπόλοιπους μαθητές χωρίς παράπονα και επικρίσεις. Ακόμα και οι επιπλέον γραπτές ασκήσεις (συνεντεύξεις, λεζάντες, περιγραφές, αφηγήσεις, προσκλήσεις, λογαριασμοί) δεν τα έκαναν να δυσανασχετήσουν αφού έγιναν με διασκεδαστικό τρόπο και με συγκεκριμένο σκοπό: να ολοκληρώσουν τη φωτογράφηση που είχε αναλάβει ο κάθε μαθητής και η κάθε ομάδα. Επιπλέον τα παιδιά έμαθαν να συνεργάζονται και να υποστηρίζουν το ένα το άλλο και πάνω από όλα διασκέδασαν παίζοντας το ρόλο του φωτογράφου και του φωτορεπόρτερ.

Η έκθεση φωτογραφίας τους τα ικανοποίησε σε μέγιστο  βαθμό και η προετοιμασία της θεατρικής παράστασης έδεσε συναισθηματικά τις ομάδες σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Ήταν ένα απολύτως επιτυχημένο Πολιτιστικό Πρόγραμμα.